Wystawa „Podomka – między kwiatem a zmierzchem” autorstwa Krystyny Lipki – Czajkowskiej w ramach ogólnopolskiej konferencji naukowej SAMODZIELNOŚĆ I WSPÓLNOTA w stulecie wywalczenia praw wyborczych Polek MOK, Gniezno 2018.
„W serii szytych rzeźb sięgam po tradycyjne przedstawienia aktu. Rzeźby wykonuję ręcznie w skali odwołującej się do modułu ludzkiej dłoni. Taką formę miały również pierwsze przedstawienia paleolitycznych Wenus. Moje szyte rzeźby Baby powstają z nieszlachetnych, elastycznych tkanin, które w przeszłości masowo wykorzystywano do produkcji tak zwanych podomek. Forma podomki z jednej strony tworzyła kobietę domową, a z drugiej – przez swój uproszczony kształt – stanowiła kamuflaż kobiecości. W pewien sposób pozwalała osiągnąć stan mimikry – niewidzialnego wtopienia w rytm codziennych obowiązków. Za pomocą tej sztucznej struktury w szytych rzeźbach, pytam podobnie jak wiele innych kobiet o związek przestrzeni domowych i publicznych z naszą cielesnością, intymnością i naszymi transformacjami. Prefabrykowana kobiecość jest nieuniknionym elementem damskiej konstrukcji zewnętrznej i psychicznej w kulturze. Podomka pozwala prześledzić strategie jakie społeczeństwo nakłada na ciało. Miękka, a jednak sztuczna tekstura szytych rzeźb może pokazać nam wiele. Tworzy rodzaj znaku dla stanu bycia między realnym a sztucznym.
Podomki mają swoje wzornictwo i klasyczne motywy odwołujące się do tego, co w modzie stanowi kanon: motywy kwiatowe, groszki, orientalne i geometryczne wzory. Jednak tani stylon to rodzaj materiału niewspółpracującego z ciałem, latem ogrzewa, a zimą nie stanowi bariery dla chłodu. Jedyną jego funkcją jest kamuflaż i odporność na zabrudzenia.
Tamta wymowna podomka znika. Idąc śladem podomki, zetknęłam się z kontrastowymi skojarzeniami; brzydka, sztuczna, kiczowata, karykaturalna, pomnik ciężkiej pracy, niskiej rangi, brudu, potu, kobiety udomowionej i zdominowanej lub przeciwnie: beztroskiego dzieciństwa, pysznego jedzenia, ciepła, domu, słonecznych wakacji i babcinego piękna.
Szyte rzeźby – Baby przywołują świat, który odchodzi, jednocześnie odzwierciedlając współczesną podomkę, którą nakreśla rozpacz powtarzalnej codzienności i masowa produkcja kobiecości. Podomka to damski tatuaż. Te same struktury rzeźbią nasze słodkie wspomnienia z dzieciństwa i ciała naszych babek i matek.”
Krystyna Lipka-Czajkowska
Absolwentka Wydziału Malarstwa, Grafiki i Rzeźby na Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu. Działa na polu sztuki współczesnej oraz animacji i edukacji artystycznej. W swoich pracach porusza, między innymi, aspekt kobiety jako twórczyni ale i przedmiot współczesnego przekazu kulturowego.
